Yangın söndürmede temel prensip, yangının klasik tanımı yapılırken, belirtilen ve yanma şartı için geçerli olan üç unsurdan birinin ( Isı veya Oksijenin veya Yanan Maddenin herhangi birisinin ) ortadan kaldırılması yada Yanan Madde ile havadaki Oksijen arasındaki kimyasal zincir reaksiyonunun kırılması gerekir.

Yangın söndürmede temel prensip, yangının klasik tanımı yapılırken, belirtilen ve yanma şartı için geçerli olan üç unsurdan birinin ( Isı veya Oksijenin veya Yanan Maddenin herhangi birisinin ) ortadan kaldırılması yada Yanan Madde ile havadaki Oksijen arasındaki kimyasal zincir reaksiyonunun kırılması gerekir.

Bu tanımlama ile, yangın söndürme prensipleri 4 grupta incelenir.

1- SOĞUTARAK SÖNDÜRME ( Isının Düşürülmesi ) : Yanma esnasında, yanan maddenin ısısı azaltılır ve yanma derecesinin altına düşürülürse yanma durur. Soğutarak söndürme iki şekilde uygulanır ;

– SU İLE SOĞUTARAK SÖNDÜRME

– YANAN MADDEYİ DAĞITARAK SÖNDÜRME

-Burada amaç, yangın nedeni olan yüksek ısıyı bölmek ve ısıyı düşürmektir.

-Su ile soğutarak söndürmenin temeli, yanan maddenin soğutulmasına ve açığa çıkan yanıcı buhar ve gazların azaltılması ve durdurulmasına dayanır.

-Su ile soğutarak söndürme işleminde, özellikle geniş açılı sprey şeklinde püskürtme nozulları kullanılır ve bu püskürtme nozulları vasıtası ile, su buharı oluşturulur ve kısmen boğma etkisi meydana gelir.

-Soğutma yolu ile söndürmede kullanılan maddelerin, söndürmedeki etkinliği, bu maddelerin, özgül ısıları, gizli buharlaşma ısıları ve kaynama noktalarına bağlıdır.

-Suyun, spesifik ısısı ve buharlaşma gizli ısısı yüksek olduğu için, iyi ve etkili söndürme özelliği gösterir.

-Bunun yanında Karbondioksit Gazı, Halojenlendirilmiş Hidrokarbonlu söndürme gazları, Köpük konsantrasyonları, söndürmede soğutma etkisi gösterirler.

2- HAVADAKİ OKSİJEN İLE İRTİBATI KESEREK SÖNDÜRME : Havadaki oksijen ile irtibatı keserek söndürme iki şekilde uygulanabilir ;

ÖRTME : Katı maddeler ( halı, kilim, battaniye, kum, toprak, v.s. ) kullanılarak veya kimyasal bileşikler ( Köpük konsantrasyonları veya Kuru Kimyevi Tozlar ) kullanılarak, Yanan Maddenin, Oksijen ile teması kesilir.

BOĞMA : Bu yöntem, özellikle kapalı veya kolaylıkla kapalı hale getirilebilecek yerlerdeki yangınlarda kullanılır. Hava sirkülasyonuna yol açabilecek bütün açıklıklar kapatılır ve Oksijen yenilenememe nedeni ile yangın kendiliğinden söner.

3- YANICI MADDEYİ ORTADAN KALDIRARAK SÖNDÜRME : Yanıcı maddeyi ortadan kaldırmak sureti ile söndürmede, ya bizzat yanıcı madde ortadan kaldırılır yada madde ısıdan korunur veya ayrılır.

4- KİMYASAL REAKSİYONUN KIRILMASI İLE SÖNDÜRME : Yanma Bölgesi içerisinde, ortamda mevcut oksijen konsantrasyonunu bozmak üzere, yanma bölgesine bir takım kimyasal maddeler ( Karbondioksit, Nitrojen veya Halon Alternatifi Gazlar ) boşaltmak veya Yanma bölgesinde bu nev-i, kimyasal gazları patlatmak sureti ile havanın içerisinde bulunan Oksijen ile Yanan Madde arasındaki kimyasal zincir reaksiyonu bozularak yangın söndürülebilinir.

 

Hazırlayan:Emek Eğitim Akademi (emekegitimakademi.com)